Blizna jest zmianą utworzoną z tkanki łącznej włóknistej w miejscu, w którym nastąpił uraz, (np. blizna po zabiegu chirurgicznym lub oparzenie) bądź nastąpiło wygojenie się stanów zapalnych, czy chorobowych (np. trądzik).
Zanim powstanie blizna, musi nastąpić uszkodzenie skóry, które przekształca się w ranę, gojącą się w 4 fazach.
- Faza zapalna - jej początek sięga momentu zranienia. Od tego czasu przez 24-48 godzin tkanka staje się przekrwiona i zwiększa się przepuszczalność naczyń włosowatych. Rana wypełnia się skrzepem krwi, który pełni rolę biologicznego opatrunku. Włóknik gromadzący się na brzegach rany stanowi rusztowanie dla strupa powstającego na ranie.
- Organiczna faza zapalna - na tym etapie organizm oczyszcza ranę z obumarłych komórek (napływają do niej mikrofagi, komórki żerne, które usuwają te obumarłe) i drobnoustrojów. Faza trwa około 7 dni, ponieważ tyle czasu potrzebują naczynia krwionośne, aby wniknąć do rany.
- Faza gojenia - w tym czasie komórki tkanki łącznej, zwane fibroblastami, produkują z dużą intensywnością kolagen, który wspiera i podtrzymuje powstającą bliznę. Nad mnożącymi się komórkami tkanki łącznej powstaje nabłonek.
- Faza przebudowy blizny (remodeling rany) - proces ten prowadzi do zwiększenia wytrzymałości mechanicznej rany. Po tygodniu do zranienia, wytrzymałość rany stanowi 3% wytrzymałości normalnej skóry właściwej. Kiedy faza przebudowy zaczyna dominować, czyli po około 3 tygodniach, wytrzymałość rany odpowiada 20% wytrzymałości normalnej skóry. Kiedy miną trzy miesiące, rana będzie posiadała 80% wytrzymałości normalnej skóry. Wytrzymałość znacznie wzrośnie ze względu na przebudowę, która może trwać do 12 miesięcy od urazu. Warto zaznaczyć, że blizny nie są w stanie osiągnąć wytrzymałości normalnej skóry.
W wyniku zakłócenia którejkolwiek z powyższych faz, wzrasta ryzyko uformowania się nieprawidłowej blizny. Dodatkowo, skóra niektórych osób cechuje się indywidualną skłonnością do tworzenia się przerosłych i nieestetycznie wyglądających blizn. Do czynników ryzyka powstawania patologicznej blizny zalicza się:
- wiek:
- dzieci - tendencja do nadmiernej produkcji kolagenu
- starsze osoby - wolniejsza regeneracja skóry
- choroby metaboliczne, cukrzyca - trudniejsze gojenie ran i blizn
- genetyczna tendencja do nieprawidłowego bliznowacenia
- umiejscowienie na ciele: mostek, małżowiny uszne i ramiona
- karnacja skóry - bardzo ciemna lub bardzo jasna
- zaburzenie gospodarki hormonalnej
- nadwaga
Dodatkowo największe ryzyko powstania blizny patologicznej następuje w wyniku oparzeń chemicznych i termicznych oraz w przypadku ran szarpanych. Wczesne rozpoczęcie pielęgnacji blizny po wygojeniu się rany jest kluczową czynnością, która znacząco wpływa na jej wygląd oraz fakturę w przyszłości.